Postać
Józef Kalasanty Szaniawski 1764-1843

Myśliciel polityczny, początkowo wyznawca idei jakobińskich, następnie lojalistycznych. Urodził się w Kalwarii Zebrzydowskiej. U schyłku I Rzeczpospolitej był związany z polskimi jakobinami. Po upadku powstania 1794 r. przebywał na emigracji w Paryżu – należał do Deputacji Polskiej, lewicowej organizacji stawiającej sobie za cel m.in. wywołanie kolejnego powstania i uwłaszczenie chłopów. Przeszedł jednak następnie zdecydowaną ewolucję ideową – porzucił idee niepodległościowe na rzecz bezwzględnego lojalizmu względem władzy zaborczej, odrzucił także hasła lewicowe, stając się zagorzałym konserwatystą. Po powrocie do Warszawy, pozostającej pod władzą pruską, rozpoczął karierę urzędniczą, którą kontynuował w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim, m.in. jako prokurator generalny i członek sądu najwyższego. Był prezesem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Po upadku powstania listopadowego kierował cenzurą jako lojalny urzędnik władz carskich. Działalność w ramach carskiej administracji, w nader gorliwym wydaniu, uczyniła go postacią niezwykle niepopularną, co jeszcze potęgowały jego ultra-konserwatywne poglądy. Zmarł 16 maja 1843 r. we Lwowie. W twórczości filozoficznej starał się łączyć wątki znajdowane w filozofii I. Kanta z ideami zawartymi w metafizyce F.W. Schellinga. Występował przeciwko racjonalistycznym i utylitarystycznym ideom oświeceniowym, popularnym w ówczesnym piśmiennictwie, w tym również polskim. Napisał m.in. Co to jest filozofia (1802), O znamienitszych systemach moralnych starożytności (1803) i Rady przyjacielskie młodemu czcicielowi nauk i filozofii (1805), O naturze i przeznaczeniu urzędowań w społeczności (1808).