Postać
Wincenty Skrzetuski 1745-1791

Urodził się 5 czerwca 1745 r. w województwie krakowskim. Uczęszczał do krakowskich Szkół Nowodworskich. W 1760 r. wstąpił do Zgromadzenia Pijarów. Studiował w pijarskich seminariach w Rzeszowie i Międzyrzeczu Koreckim, a także w Krakowie. W latach 1770-1771 wykładał retorykę w kolegium w Rzeszowie. Następnie – mieszkając już w Warszawie – nadzorował pijarskie prace budowlane. W 1772 r. wydał podręcznik Dzieje królestwa szwedzkiego od panowania Waldemara, to jest od r. 1250, aż do niniejszego roku według lat opisane. Rok później ogłosił Mowy o główniejszych materiach politycznych, w których własne poglądy uzasadniał odwołaniami do stanowisk m.in. Monteskiusza, Grocjusza, Vattela, Hume’a czy Quesneya, a wśród poruszonych tematów znalazły się np. rozprawy O następstwie królów, O zachowaniu traktatów, O równi mocy między państwami, O powinności narodów jednych ku drugim. Król Stanisław August nagrodził autora Mów… medalem Merentibus. Ich planowany drugi tom nie został wydany – jego rękopis zaginął. W czasie pobytu we Francji (1774-1776) nawiązał kontakty z tamtejszymi uczonymi, m.in. Quesneyem. Po bezskutecznych staraniach o uzyskanie probostwa, pracował jako guwerner u rodziny Stadnickich a następnie ponownie w kolegiach pijarskich. Kolejne ważne dzieło Skrzetuskiego – dwutomowa rozprawa Prawo polityczne narodu polskiego – ukazała się w latach 1782-1784. Propagował w tym czasie idee Mably’ego. Pod koniec lat 80. uzyskał koadiutorię probostwa w Grodnie, następnie probostwo Szawdy na ziemi żmudzkiej, jednak w okresie Sejmu Wielkiego znalazł się w Warszawie, pilnie śledząc jego przebieg i wspierając stronnictwo patriotyczne. Zmarł 2 grudnia 1791 r.